zaterdag 30 juli 2016

Witte vlekken in de kwartierstaat (446-447/892-895/1784-1791)

De voorouders van Hilligje Derks Dijk (223) zijn afkomstig uit de Doopsgezinde Gemeente (oftewel de Mennonieten). Zoals hieronder blijkt, zijn hiervan nauwelijks gegevens bewaard gebleven. 
Het is daarom een mooie ontdekking dat wel is vastgelegd dat Hilligje in 1804 overging naar de NG kerk te Appingedam:


Hilligje Derks Dijk gaat over naar de NG kerk
Van haar vader en diens voorgeslacht is aanmerkelijk minder bekend.

Kwartierstaat van Derk Jacobs

Generatie 1 (proband)

1 Derk Jacobs, geboren in 1710 in Appingedam. Derk is overleden in Appingedam [bron: Overlijden Appingedam 1824 Akte 22].
Notitie bij Derk: 
Beroep: koopman

In 1537 benoemde Obbe Phillips, leider van de Obbenieten, zijn broer Dirk Phillips tot "Oudste" van Appingedam * 
In de dooplijst van de "Oudste" Leenart Bouwens wordt in de periode 1551-1565 melding gemaakt van 129 dopelingen in Appingedam * . De namen van de dopelingen zijn echter niet vermeld in deze lijst.
Volgens een statistisch overzicht * had de gemeente in 1710 vijftig leden, in 1733 26 broeders en 33 zusters. In 1754 zeventien broeders en twaalf zusters en in 1767 veertien leden. Lijsten met namen van leden zijn niet bewaard gebleven.
De meeste broeders kochten echter het burgerrecht van de stad Appingedam en werden ingeschreven in het Burgerboek * . In verband met het niet afleggen van de eed werd aangetekend : "mennonijt" of "more mennonitarum" en dergelijke. De zonen van Mennonieten werden ingeschreven als burgerzoon, eveneens met een aantekening.
De leiding van de gemeente berustte bij de oudste en enige vermaners. Vanaf 1749 werden bij de Sociëteit der Oude Vlamingen de "Oudste" als "Algemeen Opziener" benoemd. De Vermaners werden leraren genoemd en mochten voortaan ook doop en avondmaal bedienen. Voor de verzorging van de armen waren enige diakenen aangesteld.
Na het overlijden van de leraren Jacob Derks (in de periode 1755-1760) en Jan Sijmens Blaupot (waarschijnlijk eind 1759) * , bleef de gemeente vacant en raakte steeds verder in verval.
In de notulen van de Sociëteit der Groninger Oude Vlamingen van 1762 * staat te lezen: "die van Appingedam geen leeraar hadden, maar nu zeedert twee jaren door hun (de Algemene Opzieners van de Societeit) en andere buyten leeraren om de 14 dagen wierden bedient, en dat ook om de 14 dagen predicatien wierden geleezen dog door Persoonen die geen leden waren, welke ook de armen Cas administreerden".
In 1795 is vermeld in het kasboek van de diaconie * : 2 April 1795: " De [collekte] Bussen gelicht, opbrengst ƒ 2.15". Men heeft in dat jaar nog vijf diensten gehouden. Daarna zijn er geen diensten meer gehouden. De vermaning, zijnde het gebouw waar in 1579/80 de Ommelander Munt werd geslagen, werd in 1808 verkocht * .
Broeder Jan Geerts Cool beheerde de goederen en fondsen. Hij overleed op 3 maart 1822 te Appingedam * . Er waren eerder besprekingen geweest met de doopsgezinde gemeente te Leermens-Loppersum, maar de kwestie van overdracht werd niet geregeld. De doopsgezinde gemeente Leermens-Loppersum vreesde namelijk dat de goederen en fondsen van de vervallen gemeente Appingedam in handen zouden komen van de hervormde gemeente van de stad Appingdam, daar meerdere leden van de familie Cool waren overgegaan naar de hervormde gemeente. De gemeente Leermens-Loppersum diende daarop een rekest in bij de Koning. In 1825 verwees de koning de zaak ter afdoening naar de gewone rechter * . Pas in 1833 kwam er een schikking tot stand tussen Anniegien Jans Kool, dochter van Jan Geerts Cool, de hervormde gemeente Appingedam en de doopsgezinde gemeente Leermens-Loppersum * . Het gemeentefonds werd gedeeld tussen de hervormde gemeente Appingedam en de doopsgezinde gemeente Leermens-Loppersum. De armenkas en de armenzorg kwamen in handen van de doopsgezinde gemeente Leermens-Loppersum.
De doopsgezinde gemeente te Appingedam was lid van de Sociëteit der Groninger Oude Vlamingen.

Lijst van "Oudsten", vermaners
4.1. "Oudsten" der Wederdopers, later genoemd "Mennisten"
Dirk Phillips, tot "Oudste" gewijd in Appingedam, begin 1537.
4.3. Gemeente der Oude Vlamingen
Gerrit Egges, namens de Appingedam in 1681 ter vergadering in Groningen
Derk Jacobs, ter vergadering van 1683 in Groningen
Jan Symens Blaupot, geboren 1683, 1707 verkozen , overleden eind 1759.
Jacob Derks, geboren 1684, 1709 verkozen , overleden 1755/1760.
Willem Geerts (Dijk) 1739 verkozen, (1754 emeritus), overleden rond 1758
H(endri)k Feebes ?), verder gegevens onbekend.
[http://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=5&miaet=1&micode=942&minr=980870&miview=inv2]

Derk trouwde, 32 of 33 jaar oud, op zondag 16 juni 1743 in Appingedam [bron: Trouwboek Appingedam 1669-1808 Collectie DTB (toegang 124) Inventarisnummer 17, folio 67] met Antje Pieters Dijk, nadat zij op zondag 26 mei 1743 in Appingedam in ondertrouw zijn gegaan [bron: Trouwboek Appingedam 1669-1808 Collectie DTB (toegang 124) Inventarisnummer 17, folio 67].
Notitie bij het huwelijk van Derk en Antje: 
Registratie datum: 26-05-1743
Huwelijksplaats: Kerkelijke gemeente - Appingedam
Bruidegom Derk Jacobs, van Appingedam
Bruid Antie Pieters Dijk, van Appingedam
-
Bron Trouwboek 1669-1808 Kerkelijke gemeente - Appingedam 
Collectie DTB (toegang 124)
Inventarisnummer 17, folio 67
Antje is geboren in Appingedam.
Kind van Derk en Antje:

I. Hilke Derks Dijk (afb. 1), geboren vóór vrijdag 12 juni 1750 in Appingedam. Zij is gedoopt op woensdag 5 december 1804 in Appingedam [bron: DTB Appingedam lidmatenregister 1800-1811 [Van Papier naar Digitaal, p. 5/11]].
Notitie bij de geboorte van Hilke: 
"1804 den 29 November
Zijn op belijdenis der waarheden van onze hervormden godsdienst aangenomen:
Sara Brinks (obit)
Hilke Derks Dijk, uit de gemeente des Mennonieten en belijdenisse tot ons overgekomen en gedoopt den 5 December"
[http://www.lidmatengroningen.nl/Appingedam.htm]
Hilke is overleden op zaterdag 12 juni 1824 in Appingedam, minstens 74 jaar oud [bron: Overlijden Appingedam 1824 Akte 22]. Van het overlijden is aangifte gedaan op dinsdag 15 juni 1824 [bron: Overlijden Appingedam 1824 Akte 22].
Notitie bij overlijden van Hilke: 
Wijk 1 nr. 36

Aangevers:
Hindrik Cornelis Vos, 34 jaar, horlogiemaker, wonend Appingedam
Lammert Hulsewee, 57 jaar, kuiper, wonend Appingedam

{tijdstip overlijden niet vermeld}

74 jaar oud
Notitie bij Hilke: 
Hilke wordt vermeld als Doopsgezind, daarom zal ze niet in een archief vermeld zijn. Opvallend is wel dat het huwelijk van haar ouders wel in Appingedam in het NG Trouwregister te vinden is.

Waarschijnlijk is ze in 1804 overgegaan naar de NG kerk omdat de Doopsgezinde kerk te Appingedam al jaren in verval was.
Hilke trouwde, minstens 16 jaar oud, op woensdag 5 november 1766 in Appingedam [bron: Trouwboek Appingedam 1669-1808 Collectie DTB (toegang 124) Inventarisnummer 17, folio 111] met Schelte Willems Scheltens, 25 jaar oud, nadat zij op zaterdag 4 oktober 1766 in Groningen in ondertrouw zijn gegaan [bron: Ondertrouwboek 1763-1769 Kerkelijke gemeente - Groningen Collectie DTB (toegang 124) Inventarisnummer 182, folio 159]. Schelte is een zoon van Willem Scheltes en Marija Harmens Blen(c)ke. Hij is gedoopt op zondag 19 maart 1741 in Groningen [bron: Algemeen doopboek Groningen 1733-1754 Collectie DTB (toegang 124) Inventarisnummer 150, folio 087v]. Schelte is overleden op zaterdag 24 maart 1821 in Appingedam, 80 jaar oud [bron: Overlijden Appingedam 1821 Akte 12]. Van het overlijden is aangifte gedaan op dinsdag 27 maart 1821 [bron: Overlijden Appingedam 1821 Akte 12].
Notitie bij overlijden van Schelte: 
Wijk 1 nr. 36

Aangevers:
Albert Klaassen Groenewold, 48 jaar, dagloner
Lambert Lucas Hulsewee, 55 jaar, koopman

{tijdstip overlijden niet vermeld}
Notitie bij Schelte: Beroep: rentenier

Generatie 2 (ouders)

2 [waarschijnlijk] Jacob Derks, geboren in 1684. Jacob is overleden vóór 1760, ten hoogste 76 jaar oud.
Notitie bij Jacob: 
Jacob Derks, geboren 1684, 1709 verkozen tot oudste bij de Doopsgezinden, overleden 1755/1760.
Kind van Jacob uit onbekende relatie:
I. [waarschijnlijk] Derk Jacobs, geboren in 1710 in Appingedam (zie 1).

Generatie 3 (grootouders)

4 Derk Jacobs, geboren in 1655.
Notitie bij Derk: 
Derk Jacobs, ter vergadering van 1683 in Groningen
Kind van Derk uit onbekende relatie:
I. Jacob Derks, geboren in 1684 (zie 2).


Gegenereerd met Aldfaer versie 6.1 op 14-07-2016 18:15:59 door Peter J.R. Vermaat

Geen opmerkingen:

Een reactie posten